On chesil beach

Altijd boeiend bij McEwan is zijn taalbeheersing en stijl. Hij kan over ongeveer alles fascinerend schrijven of het nu een squashwedstrijd is of klassieke muziek of een busrit door een stad. Zijn verwoordingskracht, zijn taalbeheersing is enorm. Hij kan, in tegenstelling tot zijn personages, wel de woorden voor de subtiliteiten bij mensen vinden. Erg goed gedaan is hoe hij hun de mislukte relatie uitwerkt: van alle kanten krijg je informatie (hun opvoeding, het tijdskader, hun privé-leven, hun karakter, hun verleden...) en toch kun je niet alles vatten, blijven er tragische vragen. Is zij frigide, want op een bepaald moment wordt zij toch eventjes opgewonden; is er in haar verleden iets gebeurd; is zij niet zo intellectueel-muzikaal bezield dat ze daar een opwindende ervaring heeft en dat die voor haar volstaat; .... Ook hun liefde is iets geks; waarom worden zij juist verliefd op elkaar (coup de foudre - onbegrijpelijkheid van de liefde - waren ze er op dat moment rijp voor - ...). En dan mislukt alles door een ongewilde reactie van enkele seconden. Die poging om vat te krijgen op het leven, maar tegelijkertijd de mislukking van die poging omdat er zo veel kleine zaken, zo veel toevalligheden mee spelen, is boeiend aangepakt. Knap gedaan is de perspectiefwisseling; na een tijdje gok je, weet je wat de ander aan het denken en voelen is. Op het einde laat hij de verdere levensloop bij Florence ook gewoon weg en kan je, als lezer, invullen. Vandaar dat ik het einde eigenlijk niet nodig vind. Ze hebben inderdaad pech dat het 'maar' 1962 is en dat nadien de 'seksuele revolutie' uitbreekt, maar dat kon je zelf wel invullen. Het leek me leuker te zijn om gewoon voor je zelf uit te maken of ze beiden nu een gelukkige toekomst zouden krijgen, of deze gebeurtenissen grote wonden hadden geslagen.... Bij Florence doe je dat ook; je vult voor je zelf in of ze ooit een mooie seksuele ervaring heeft gekend of ze een relatie met iemand is durven beginnen.... Nog boeiend is vaak de beschrijving hoe ze iets anders willen zeggen of doen, maar hoe er iets innerlijks is dat hen belet dat te doen of te zeggen, een kracht/drift die groter is dan hun wensen om het allemaal goed te doen. En zo mislukt hun leven. Wat minder goed was, was die verteller. Hij probeerde zo veel uit te leggen met een soort auctoriële toon, dat het soms lichtjes irritant werd. Ik had ook vaak het George Eliot-gevoel of een Jane Austen-indruk. Dat is wel positief, maar deels ook negatief; ik waande mij soms in een roman uit de negentiende-eeuwse traditie, met alle positieve, maar soms ook negatieve connotaties vandien en dan vooral dat vertelstandpunt, die controle die uitgaat van die verteller. Ook al lukt zijn alles omvattende verklaring niet helemaal, toch is er die hang naar controle van al die dingen. Opgeteld een erg mooi boek over de fataliteit van een tijdskader en van enkele seconden. Rudi

Aan Chesil Beach

Enkele beschouwingen bij On Chesil Beach Ian McEwan 'Annus Mirabilis' Sexual intercourse began In nineteen sixty-three (which was rather late for me) - Between the end of the Chatterley ban And the Beatles' first LP. Up to then there'd only been A sort of bargaining, A wrangle for the ring, A shame that started at sixteen And spread to everything. Philip Larkin Tijd en setting; protagonisten Zomer 1962; Kust van Dorset (UK) Post-war Engeland Oxford, Chiltern Hills, Chesil Beach Tussen twee tijdperken in, net voor sexuele bevrijding en permissiviteit van 70-ies Edward (23) en Florence (22) op huwelijksreis Edward: zoon van onderwijzer en geestelijk gehandicapte moeder. Beloftevolle toekomst Florence: upper middle class. Gedreven violiste. Beschermd opgevoed. Vrij emotieloze en kille omgeving. Allebei meer dan intelligent, maar emotioneel weinig schrander. Thematiek Hoe onwetendheid catastrofale gevolgen kan hebben E.en F. als slachtoffers van hun tijdsgeest, opvoeding, klasse en afkomst. ‘Zo kan dus een hele levensloop worden veranderd – door niets te doen.’ (p.153) Gemiste kansen door een onuitgesproken woord of nagelaten gebaar. Onschuld, naïveteit, zelfbedrog, verloren kansen en foute beslissingen Onmogelijkheid van échte communicatie? Ballast van Victoriaanse moraal Stijl/ structuur/ literaire analyse Novelle Wisselend personaal perspectief Volmaakte spanningsopbouw Klassiek drama in 5 scenes: 1. bruidskamer in Dorset; catastrofe dreigt, hangt in de lucht 2. wat vooraf ging: kennismaking en voorgeschiedenis van twee protagonisten. Rol van het toeval! Mislukking was al vooraf aanwezig. 3. terug in de hotelkamer: rampzalige mislukking van de huwelijksnacht; detailbeschrijving van het hopeloze geklungel. Florence woedend én radeloos af. 4. Herinneringen aan het jaar dat voorafging. Edward zoekt verklaringen voor fiasco. Vertrekt naar het strand. 5. Confrontatie op avondlijke strand. Verloren kansen…Hoe het Edward verder vergaat. Typisch McEwan: toon afwisselend geestig en tragisch, afstandelijk en vol medeleven Zin voor het relevante detail Dissectie van een relatie met ongelooflijke precisie Focus op minuscuul universum: het universele achter het particuliere Beelden: p. 75: ‘ze had zich in een soort onbehaaglijke droomtoestand gestort die haar hinderde als een ouderwets duikpak in diep water. Haar gedachten leken niet van haarzelf – ze kreeg ze via een slang, gedachten in plaats van zuurstof.’ Metafoor van strand: land en water ontmoeten elkaar(bekend en onbekend) en van grotere en kleine keien op het strand. Citaten p.23: ‘Hun verkering was een pavane geweest, iets wat zich statig ontvouwde, gebonden aan protocollen die nooit werden afgesproken of verwoord, maar algemeen in acht werden genomen. Niets werd ooit besproken – maar ze voelden het gebrek aan vertrouwelijke gesprekken ook niet. Dit waren onbenoembare, onbeschrijflijke dingen. (….) maar het was nog niet gebruikelijk om jezelf in alledaagse termen te beschouwen als een raadsel, als een oefening in verhalende geschiedenis of als een probleem dat wachtte op een oplossing.’ p.153: ‘Met liefde en geduld – had hij beide nu maar tegelijk bezeten – zouden ze het samen vast hebben gered. (….) Zo kan dus een hele levensloop worden veranderd – door niets te doen.’ p.7: ‘Ze waren jong, welopgevoed en allebei nog maagd op deze avond voor hun huwelijksnacht, en ze leefden in een tijd dat een gesprek over seksuele problemen ronduit onmogelijk was. Maar eenvoudig is dit nooit.’ Mijn appreciatie Een boek dat me niet bij de eerste lezing kon overtuigen. Het vertelmateriaal leek me wat mager, bijwijlen voyeuristisch, opgeklopt… Maar… na een tweede en derde keer ontdekte ik toch hoe McEwan een minitragedie als deze meesterlijk én gereserveerd in een universeler kader zet. Ik werd getroffen door de dubbelheid van wrange ellende en milde humor, en door het immense mededogen en de eindeloze melancholie. Vooral de uitgekiende compositie (5 bedrijven) en de zuinige stijl vond ik geniaal. Ook de manier waarop de twee karakters, met hun gelijklopende en toch totaal verschillende verwachtingen, in al hun clumsiness hun grote en echte liefde willen bezegeld zien… van een grote ontroering. Slimme verspringing van perspectieven, ook, zonder nadrukkelijkheid. Prachtige evocatie van een tijd, tussen twee era’s gevangen. Net voor swinging London, sex, drugs en Rock and Roll Hoe McEwan ons in het ongewisse laat over Florence’s toekomst… knap gevonden en tilt het boek boven voorspelbare middelmatigheid. Veel blijft ongezegd. Fascinerend spel van aantrekken en afstoten. Trage ritme voert spanning op. Annemie Leysen

Boekentips

Dag lezers! Wat leuk dat er een nieuwe bijeenkomst in zicht is. Ik kijk er al echt naar uit!! De afgelopen zomer heb ik heel wat gelezen en er zitten wel wat boeken bij die ook de moeite kunnen zijn voor ons leesclubje. Ik vermeld ze kort:

• "Valstrik" (Sonya Hartnett)
• "Echt Lili" (Valérie Deyre)
• "De geschiedenis van de liefde" (Nicole Krauss)

Momenteel ben ik bezig in "Het jaar dat de zigeuners kwamen" van Linzi Glass. Ben er nog niet helemaal doorheen, maar het is tot nu toe echt de moeite. Dan heb ik ook nog "Aan de rivier" van Steve Herrick liggen, waar ik veel van verwacht.

En verder kijk ik uit naar nieuw werk van Aidan Chambers, David Almond en Jan Simoen.

Maar eerst nog een naar Chesil Beach! Ik wil gerust ook zorgen voor enkele zoetigheden bij het dessert - geef maar een seintje indien wenselijk